Pinguicula esseriana
Algemeen
Pinguicula esseriana is een bijzonder soort vetblad, die tot de vleesetende planten behoort. Deze compacte Mexicaanse soort wordt vooral gewaardeerd vanwege haar sierlijke, vlezige blaadjes en haar vermogen om kleine insecten te vangen. Ze is geliefd onder verzamelaars en beginnende liefhebbers om haar charmante uiterlijk, gemakkelijke verzorging en minieme afmetingen.
Uiterlijke kenmerken
Dit vetblad blijft uitzonderlijk klein, doorgaans niet groter dan 3 à 5 cm in diameter. De blaadjes zijn lichtgroen tot geelgroen en vormen een compacte rozet met afgeronde, licht bol staande bladranden. Tijdens de groeiperiode verschijnen er soms zachte, witroze bloemen aan een delicaat steeltje. Het bladoppervlak is bedekt met glinsterende klierhaartjes waarmee zij haar prooi vangt.
Levenswijze
Insecten worden aangelokt door het glanzende, plakkerige bladoppervlak; zodra ze landen, kleven ze vast aan de slijmlaag. Vervolgens scheidt het blad spijsverteringssappen af die het insect oplossen, waarna de opname van voedingsstoffen plaatsvindt. Buiten de groeiperiode vormt ze kleine, dikke, niet-vleesetende blaadjes als bescherming tegen droogte.
Habitat en bescherming
Van nature komt deze soort voor op kalkrijke rotswanden en in spleten van bergachtige gebieden in Noordoost-Mexico. Hier heerst een subtropisch klimaat met uitgesproken natte zomermaanden en een drogere winterperiode. Hoewel de wilde populaties niet direct bedreigd zijn, worden hun habitats wel beïnvloed door menselijke activiteiten. In cultuur is ze ruim verspreid en daarom in Europa en Noord-Amerika goed verkrijgbaar.
Cultivatie
Deze vetbladsoort is uitstekend geschikt voor de vensterbank, een minikas of in een terrarium. Ze groeit met name goed in een luchtige minerale mix en heeft weinig concurrentie van andere planten nodig. Haar kleine formaat maakt haar bijzonder geschikt voor minituinen of als onderdeel van een vleesetend plantenarrangement.
Bijzonderheden
In de winter transformeert ze haar bladrozet naar een compacte, niet-vleesetende vorm, ook wel de 'succulente fase' genoemd. Tijdens deze rustperiode eet ze nauwelijks insecten. Dankzij deze eigenschap is ze bestand tegen tijdelijke droogte. De plant wordt vaak in hobbykringen uitgewisseld en is in cultuur aanzienlijk variabel in groeivorm en kleur.
Verzorging
Licht
Het vetblad groeit het beste bij helder, indirect licht. Enkele uren direct ochtend- of avondzon zijn welkom, maar vermijd de felle middagzon om bladverbranding te voorkomen. Op een vensterbank op het oosten of westen voelt ze zich uitstekend.
Temperatuur
De ideale temperatuur ligt tussen de 18 en 25°C. Tijdens de winter kan net iets koeler geen kwaad, maar vermijd temperaturen onder 5°C. Hoge zomerhitte tot 30°C wordt getolereerd indien de luchtvochtigheid voldoende is.
Water
Geef bij voorkeur regen- of gedemineraliseerd water. In de groeiperiode (lente en zomer) mag de potgrond licht vochtig blijven, maar tijdens de rustfase (winter) is het belangrijk om spaarzaam water te geven. Laat de schotel nooit continu vol water staan om wortelrot te voorkomen.
Grond
Gebruik een luchtig mengsel van bijvoorbeeld fijn puimsteen, perliet en een beetje turf of vermiculiet. De grond mag niet te voedingsrijk zijn en dient goed te draineren.
Voeding
Deze plant haalt haar voeding uit de gevangen insecten; bemesting is niet nodig en zelfs af te raden. Helpt de vangst uitblijven, kun je af en toe een minuscuul fruitvliegje voeren, maar wees terughoudend.
Luchtvochtigheid
Een gemiddelde relatieve luchtvochtigheid van 40-60% volstaat prima. In de zomer helpt licht besproeien of een luchtbevochtiger bij zeer droge omstandigheden.
Rustperiode
Tijdens de wintermaanden schakelt de plant over op een rustmodus: minder water, koeler en eventueel droger houden. De bladrozet wordt kleiner en vlezig; geef in deze periode alleen water als de grond bijna geheel is opgedroogd.
Veelvoorkomende problemen
Bladeren verkleuren of verbranden
Oorzaak: Te veel direct zonlicht zonder geleidelijke gewenning.
Oplossing: Laat de plant langzaam wennen aan feller licht door haar geleidelijk langer bloot te stellen aan direct zonlicht.
Bruine bladranden
Oorzaak: Te hard leidingwater of te hoge meststofconcentraties.
Oplossing: Gebruik alleen zacht (regen/gedemineraliseerd) water en geef geen kunstmest.
Stagnerende groei of klein blijvende rozet
Oorzaak: Tekort aan licht of te kille standplaats.
Oplossing: Zet de plant lichter en controleer of de temperatuur voldoende hoog is.
Schimmel of rot aan de basis
Oorzaak: Te natte potgrond, slechte ventilatie of water op het bladerhart.
Oplossing: Zorg voor luchtigere grond, betere ventilatie en geef water enkel aan de rand van de pot.